‘Ik zie veel mensen na de behandelingen worstelen met intimiteit. Het is vaak dubbel: juist na alles wat je hebt meegemaakt, kun je behoefte hebben aan nabijheid en contact. Tegelijkertijd kun je vervreemd zijn van je lichaam, door de medische behandelingen en doordat er tijdens dat traject zoveel mensen aan je lichaam hebben gezeten. Dan is het moeilijk om ineens weer te genieten van je lichaam en van intimiteit. Verder kan het zijn dat jij en je partner elkaar door alle gebeurtenissen en (ieder zijn eigen) zorgen een beetje kwijt zijn geraakt qua ruimte op dat vlak.
Verwerkingstijd
Het vraagt verwerkingstijd om je veranderde lichaam weer ‘van jou’ te laten worden. Het is een proces waarin je rouwt over wat er aan je lijf is verloren gegaan aan vitaliteit, aan schoonheid, aan mogelijkheden. Ook moet je je opnieuw verhouden tot je lichaam, er eerst zélf weer naar kunnen kijken, het durven voelen, de schade en fysieke gevolgen onderkennen en aanvaarden. Als je daarin stappen hebt gemaakt, kun je weer leren genieten met je lijf.
Opwindend?
‘Maar hoe kan mijn partner ‘dit’ ooit opwindend vinden?’ hoor ik cliënten soms zeggen. De zichtbare sporen op je lichaam en het gevoel verminkt te zijn, kunnen kwetsbare gevoelens oproepen zoals angst, onzekerheid, schaamte of zelfafwijzing. Als je een goede relatie met je partner hebt, kan het helpen om hierover met elkaar te praten. Dat is spannend, en daarom kun je dit gesprek het best inplannen om er ruimte voor te nemen – het juiste moment komt niet vanzelf. Juist vanuit de veiligheid (en met kleren aan) deze kwetsbare gevoelens delen, geeft vaak ruimte. Wellicht stelt je partner je gerust en lucht je dit op. Maar het is ook invoelbaar dat je partner net als jij een gemis ervaart aan wat er aan jouw lichaam verloren is gegaan. Dat is wellicht pijnlijk om te horen. Het helpt enorm als jullie daar sámen naar kunnen kijken als iets wat jullie allebei missen. Hier open over durven zijn en er samen om mogen rouwen is een eerste stap in een hernieuwde intimiteit die jullie kunnen ontwikkelen.
Opnieuw uitvinden
Heb je last van fysieke beperkingen zoals erectiestoornissen, vaginale droogte of (chronische) pijnklachten als gevolg van behandelingen? Of draag je een stomazakje op je buik of een medisch apparaat aan je lichaam? Dat kan behoorlijk belemmerend zijn in bed. Als stel sta je dan voor de opgave om intimiteit en seks op een andere manier vorm te geven.
Dat is iets wat je moet leren. Veel stellen hebben een basispatroon in hun seksleven, waarop misschien wat wordt gevarieerd. Ik noem dat van ‘A tot Z-seks’, waarin een vaste volgorde wordt afgewerkt. Vaak komt dat neer op ‘ernaast, erop, erin, het hoogtepunt bereiken en eraf’, zoals de bekende seksuoloog Ellen Laan het ooit gekscherend zei.